Krajowy Magazyn Danych – Uniwersalna infrastruktura dla składowania i udostępniania danych oraz efektywnego przetwarzania dużych wolumenów danych w modelach HPC, BigData i sztucznej inteligencji, zwany również KMD4EOSC, jest projektem zamieszczonym na Polskiej Mapie Infrastruktur Badawczych Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego. W ramach nowego programu FENG (Fundusze Europejskie dla Nowoczesnej Gospodarki) i pierwszego konkursu – Nabór FENG.02.04-IP.04-001/24 Ścieżka dla projektów z Polskiej Mapy Infrastruktury Badawczej, projekt KMD uzyskał najwyższe noty spośród 14 złożonych wniosków. Otrzymał również wsparcie w wysokości 42% całego budżetu przeznaczonego na wszystkie 9 zaakceptowanych w ramach pierwszej edycji konkursu inicjatyw budowy infrastruktury badawczej.
Konsorcjum budujące nową edycję krajowej platformy danych, wspomaganej usługami AI oraz EOSC, powiększone zostało o 2 jednostki:
– Uniwersytet Warszawski, ICM
– Uniwersytet Zielonogórski, ZIELMAN
Projekt realizowany jest w latach 2025-2027. U podstaw projektu KMD4EOSC leży rozwijanie i wzmacnianie zdolności badawczych i innowacyjnych, a także ułatwienie wykorzystywania zaawansowanych technologii w polskiej nauce, jak i gospodarce. Wynika to z konieczności posługiwania się coraz to większymi wolumenami danych w pracach B+R, zarówno na polu akademickim czy przemysłowym. Kluczowe tym samym staje się dysponowanie dużymi pojemnościami do przechowywania danych, jak również udostępnianie zaawansowanych usług umożliwiających wykorzystanie tak dużej infrastruktury.
Równocześnie, ostatnie wyzwania nauki, wraz z polityką Komisji Europejskiej, zmierzają do efektywniejszego wykorzystania budżetów przeznaczonych na wspieracie otwartego dostępu do wyników badań oraz danych wejściowych. Aktywność ta nazwana została EOSC (European Open Science Cloud). Celem nadrzędnym projektu KMD4EOSC jest utworzenie krajowego węzła EOSC. Połączony on zostanie, w federacyjnym środowisku, europejskim węzłem danych Komisji Europejskiej EOSC EU NODE wraz z innymi węzłami narodowymi krajów członkowskich EU. KMD4EOSC zamieszczony został bowiem w polityce otwartych danych jako odpowiedź na politykę EOSC Komisji Europejskiej. Stanowić będzie zatem narzędzie umożliwiające zamieszczanie i udostępniania danych surowych otrzymywanych z grantów naukowych NCN (Narodowe Centrum Nauki), bądź badawczo-rozwojowych NCBR (Narodowe Centrum Badań i Rozwoju) oraz MNiSW, które wyraziło swoje zainteresowanie wykorzystaniem wyników projektu KMD4EOSC.
Projekt obejmuje swoim zakresem przygotowanie i wytworzenie usług w ramach 4 laboratoriów:
• Laboratorium 1. Projektowanie infrastruktury, usług i aplikacji
• Laboratorium 2. Interfejsy do danych
• Laboratorium 3 – Repozytoria i narzędzia
• Laboratorium 4. Mechanizmy trwałości repozytoriów danych
Z wyników projektu korzystać będą środowiska naukowe i B+R, m.in uczelnie, instytuty PAN, jednostki B+R – Państwowe Instytuty Badawcze (PIB), jednostki z Sieci Badawczej Łukasiewicza, szeroko pojęta gospodarka, w tym jednostki szczególnie zainteresowane nowymi technologiami i ich wykorzystywaniem w ramach realizacji swojej przewagi konkurencyjnej w okresie transformacji cyfrowej, administracja publiczna oraz społeczeństwo w zakresie dostępu do otwartych danych w sposób niedyskryminujący i równy dla wszystkich. Wszystko w ramach części gospodarczej oraz niegospodarczej projektu.
.
Norbert Meyer, Donata Sikorska
