Interdyscyplinarne Centrum Modelowania Matematycznego i Komputerowego Uniwersytetu Warszawskiego (ICM UW) zostało utworzone decyzją Senatu UW 30 czerwca 1993 roku. Nasza historia to intensywna podróż przez świat obliczeń i badań naukowych, komputerów dużej mocy, baz danych naukowych oraz sieci komputerowych.
Uniwersytet Warszawski posiada bogatą i pionierską historię związaną z rozwojem Internetu w Polsce, którą zapoczątkowało Centrum Informatyczne Uniwersytetu Warszawskiego (CIUW) i Wydział Fizyki (FUW). To na UW były przesyłane pierwsze w Polsce e-maile oraz realizowane pierwsze międzynarodowe łącza. CIUW pełniło rolę węzła akademickiej sieci komputerowej, łączącej polskie ośrodki naukowe z zagranicą. Współpracowało z Europejską Organizacją ds. Sieci Akademickich (EARN) i amerykańską siecią BITNET, co umożliwiło pierwsze międzynarodowe połączenia elektroniczne jeszcze przed uzyskaniem pełnego dostępu do Internetu. ICM UW współtworzyło zarządzaną przez NASK sieć WARMAN i pozostało operatorem części infrastruktury zlokalizowanej na Kampusie Ochota, świadcząc usługi obliczeniowe i hostingowe oraz zapewniając dostęp do Internetu jednostkom naukowym UW, a także kilkunastu instytutom PAN i uczelniom wyższym.
ICM UW odegrało również istotną rolę w rozwoju infrastruktury sieciowej w Polsce, m.in. jako operator testowej sieci IPv6 w ramach międzynarodowego projektu 6bone, dzięki czemu Polska na przełomie lat 90. i 2000. uczestniczyła w eksperymentalnym wdrażaniu nowej generacji protokołu internetowego. Ponadto rozwijano wyszukiwarkę InfoSeek – pierwszą polską usługę indeksującą i katalogującą zasoby krajowego Internetu. Uruchomienie serwera W3Cache, pełniącego funkcję ogólnopolskiego cache’u WWW, przyspieszyło dostęp do zasobów sieciowych i odciążyło łącza międzynarodowe. Dużą popularnością cieszyły się także działające od połowy lat 90. serwisy Archie, SunSITE i Usenet News hostowane w ICM.
Jednak najistotniejszym obszarem funkcjonowania Interdyscyplinarnego Centrum Modelowania Matematycznego i Komputerowego było — zgodnie z nazwą — modelowanie, stanowiące komplementarną metodologię względem teorii i eksperymentu. W ICM prowadzono własne, interdyscyplinarne badania naukowe wykorzystując zaawansowane metody symulacji komputerowych i analizy danych. Równocześnie rozwijano i utrzymywano jedną z najnowocześniejszych w kraju infrastruktur obliczeniowych typu HPC (High Performance Computing), którą udostępniano zespołom badawczym z całego kraju i zagranicy w ramach dedykowanych projektów badawczych. Superkomputery ICM UW są wykorzystywane do wspomagania obliczeń numerycznych w wielu dziedzinach takich jak: kosmologia, astronomia, medycyna, biochemia, obliczenia inżynierskie, fizyka, nauki materiałowe, biologia, chemia, nauki przyrodnicze, nauki społeczne. Rezultaty badań są widoczne w publikacjach naukowych naszych użytkowników oraz pozycji ICM UW w rankingach Webometrics.
Pierwszym superkomputerem zainstalowanym w ICM UW był Cray EL98, uruchomiony w 1994 roku. Był to system produkcji amerykańskiej firmy Cray Research, wyposażony w osiem procesorów, oferujący szczytową wydajność przekraczającą 1 GFLOPS. Jego instalacja umożliwiła rozpoczęcie świadczenia zaawansowanych usług obliczeniowych dla środowiska naukowego w Polsce, a ICM znalazło się w gronie wczesnych użytkowników tej klasy technologii w regionie.
W kolejnych latach park maszynowy ICM był systematycznie modernizowany — pojawiły się m.in. kolejne systemy Cray (T3E, SV1, X1) i superkomputery IBM (BlueGene/P, IBM BlueGene/Q i Power775). Od 2015 roku ICM dysponuje superkomputerem Okeanos (Cray XC40), nowoczesną platformą obliczeniową, który w momencie instalacji znajdował się na 109 miejscu listy top500 najlepszych superkomputerów na świecie. Uruchomienie superkomputera Okeanos zbiegło się w czasie z oddaniem nowoczesnego data center – Centrum Technologii ICM na warszawskiej Białołęce. Obiekt ten został wyposażony w nowoczesne systemy bezpieczeństwa, chłodzenia i zasilania, spełniając najwyższe normy bezpieczeństwa.
W ICM zrodziły się liczne inicjatywy na rzecz edukacji, kultury i rozwoju kompetencji cyfrowych. Od 9 lat prowadzimy studia magisterskie na kierunku „Inżynieria Obliczeniowa”, które łączą zaawansowaną wiedzę z zakresu nauk ścisłych i technicznych z praktycznymi umiejętnościami wykorzystania nowoczesnych narzędzi obliczeniowych w badaniach naukowych i przemyśle.
Aktualnie ICM UW kontynuuje swoją rolę centrum Komputerów Dużej Mocy oraz centrum usług sieciowych, hostingowych i eksperckich dla środowiska akademickiego w Polsce. Równoległe z usługami obliczeniowymi zapewniamy dostęp do licencji krajowych na oprogramowanie naukowe oraz udostępniamy repozytoria danych naukowych i publikacji w ramach kilku projektów, m.in.: Wirtualna Biblioteka Nauki (WBN), RepOD, Platforma Otwartej Nauki. Naszą usługą o znakomitej rozpoznawalności jest serwis meteo.pl, oferujący prognozy meteorologiczne od niemal 30 lat. Równocześnie rozwijamy infrastrukturę sieciową i kompetencje w tym obszarze. Projekty 100NET i PIONIER-LAB zapewniły nowoczesną infrastrukturę sieciową oraz wysokoprzepustowe, niezawodne połączenie z krajową siecią PIONIER. ICM bierze udział w budowie sieci SCinet – sieci badawczej tworzonej na potrzeby corocznej konferencji Supercomputing (SC), służącej jako eksperymentalna infrastruktura do testowania najnowszych technologii w zakresie sieci komputerowych, transferu danych i wysokowydajnych obliczeń.
Obecnie sieć ICM UW obejmuje sieć Kampusu Ochota, dwie serwerownie z infrastrukturą HPC oraz liczne połączenia z siecią UW, innymi uczelniami, jednostkami PAN w Warszawie i operatorami komunikacyjnymi. ICM UW posiada własne połączenia z węzłami PLIX, TPIX i THINX oraz dostęp do węzła w LIM. W ten sposób budujemy nowoczesną sieć, która wspiera działanie warszawskiego środowiska naukowego oraz realizację projektów badawczych.
Jarosław Skomiał