Koncepcja powstania sieci miejskiej w Rzeszowie narodziła się w 1992 roku, kiedy to w wyniku wcześniej złożonego wniosku inwestycyjnego, Politechnika Rzeszowska otrzymała środki finansowe od Komitetu Badań Naukowych na budowę infrastruktury sieciowej oraz utrzymanie połączenia do Internetu.
W ramach tego zadania inwestycyjnego wybudowany został szkielet sieci uczelnianej oraz zalążek sieci międzyuczelnianej łączący Politechnikę Rzeszowską z Wyższą Szkołą Pedagogiczną w Rzeszowie, zakupiono router Cisco serii 4000 pełniący rolę głównego węzła sieciowego oraz serwer SUN SPARCstation LX pełniący funkcję serwera poczty elektronicznej. Węzeł sieci międzyuczelnianej był podłączony do węzła sieci NASK w Lublinie modemem analogowym 9,6 kb/s.
Sukces tego przedsięwzięcia zaowocował podpisaniem w dniu 25 maja 1994 roku porozumienia pomiędzy rzeszowskimi uczelniami wyższymi, mającego na celu utworzenie Międzyuczelnianej Akademickiej Sieci Komputerowej. Sygnatariuszami tego porozumienia były: Politechnika Rzeszowska im. Ignacego Łukasiewicza, Wyższa Szkoła Pedagogiczna w Rzeszowie, Filia Uniwersytetu Marii Curie – Skłodowskiej w Rzeszowie, Zamiejscowy Wydział Ekonomii w Rzeszowie Akademii Rolniczej im. Hugona Kołłątaja w Krakowie. Datę tę przyjmuje się, jako moment powstania Rzeszowskiej Miejskiej Sieci Komputerowej (RMSK).
Kolejne lata stanowiły okres dynamicznego rozwoju RMSK. W ramach dofinansowań z KBN-u rozbudowywana była sieć optyczna łącząca obiekty rzeszowskich uczelni, zakupione zostały nowe serwery SUN Ultra 1 oraz zwiększono prędkość dostępu do Internetu na 115,2 kb/s. W 1996 roku powołane do życia zostało Centrum Zarządzania Rzeszowską Miejską Siecią Komputerową, jako jednostka Politechniki Rzeszowskiej nadzorująca sieć RMSK. W tym samym roku na wyposażeniu sieci RMSK pojawił się serwer SUN Enterprise 450 pełniący funkcję serwera obliczeniowego.
Stale zwiększająca się liczba komputerów na uczelniach, jak również możliwość szybkiej wymiany informacji pomiędzy pracownikami naukowymi, spowodowała konieczność zwiększania przepustowości łącz internetowych. W 1998 roku sieć RMSK korzystała z łącza POLPAK-T o prędkości 2Mb/s, a w 2000 roku dołączyła do sieci POL-34/155.
W 2000 roku zakończona została również budowa głównego szkieletu sieci międzyuczelnianej, w ramach której ułożone zostało 20 km kabli światłowodowych.
Sieć POL-34/155 była siecią szerokopasmową, łączącą polskie miejskie sieci komputerowe i zapewniającą szybką wymianę danych pomiędzy jednostkami naukowymi dołączonymi do sieci miejskich. W skład POL-34/155 wchodziło 17 sieci MAN, w tym sieć RMSK, a zarządzana była przez Poznańskie Centrum Superkomputerowo-Sieciowe. Zebrane na bazie tej inicjatywy doświadczenia zaowocowały zawiązaniem w 2002 roku w Gliwicach Konsorcjum PIONIER Polski Internet Optyczny. Formalne podpisanie umowy Konsorcjum nastąpiło w listopadzie 2003 roku w Kazimierzu Dolnym nad Wisłą. Przedstawiono tam plan budowy ogólnopolskiej infrastruktury optycznej łączącej 22 jednostki MAN. Jednym z założeń była budowa dwóch niezależnych traktów optycznych łączących Rzeszów z węzłami w Krakowie i Lublinie. Inwestycję udało się ukończyć w 2007 roku. W związku z tym mogliśmy zrezygnować z dzierżawy połączeń do PIONIER-a poprzez TKtelekom, a wcześniej EXATEL. Razem z budową rurociągów teletechnicznych na terenie Rzeszowa udało się nam wybudować 14km własnej infrastruktury z kablami światłowodowymi.
Konsorcjum PIONIER, oprócz budowy infrastruktury optycznej, zainicjowało szereg interesujących, z punktu widzenia sieci RMSK, projektów. Pierwszym, w którym uczestniczyła RMSK, był projekt PLATON. Miał on na celu wdrożenie szeregu zaawansowanych usług sieciowych, takich jak eduroam, system wideokonferencji w jakości HD, usługi kampusowe, usługi powszechnej archiwizacji, usługi naukowej interaktywnej telewizji HD. Efektem tego projektu było wdrożenie w środowisku MAN Rzeszów 50 szt. bezprzewodowych punktów dostępowych wraz z kontrolerem, nowoczesnego klastra obliczeniowego oraz telewizyjnego studia nagrań.
Kolejnym projektem firmowanym przez PIONIER, który znacząco wpłynął na możliwości i jakość świadczonych usług przez RMSK, był NewMAN. Zakupione i wdrożone przełączniki sieciowe firmy Juniper umożliwiły stworzenie wysokowydajnej platformy transmisji danych z funkcjonalnością zestawiania dynamicznych połączeń wirtualnych i kanałów na żądanie. Dzięki temu połączenie do sieci PIONIER zostało rozszerzone do 10Gb/s.
Uczestnictwo MAN Rzeszów w projektach MAN-HA i PIONIER-LAB pozwoliło znacząco podnieść bezpieczeństwo świadczonych usług, jak również rozszerzyć ich wachlarz. Projekt PIONIER-LAB pozwolił na dostęp sieci RMSK do sieci PIONIER z prędkością 100Gb/s i do centrów KDM z prędkością 400Gb/s.
Sieć RMSK to nie tylko infrastruktura i usługi, ale również ludzie. Sprawne funkcjonowanie jednostki możliwe jest dzięki zaangażowaniu doświadczonego zespołu administratorów sieciowych i systemowych. Obecnie w CZ RMSK zatrudnionych jest 7 osób, które realizują opiekę nad siecią wewnętrzną Politechniki Rzeszowskiej, a także zajmują się administrowaniem siecią i usługami RMSK.
Obecny stan RMSK jest dobrym punktem wyjściowym do dalszego rozwoju sieci i świadczonych usług, jak również stanowi platformę bezpiecznej współpracy dla rzeszowskiego środowiska naukowego.
Adam Dziadosz