Tag: #041

Kategorie
#Ludzie: Aktualności

Szkolenia i warsztaty

Zachęcamy do zapoznania się i uczestnictwa – zarówno online, jak i stacjonarnie.

Oto spis wybranych wydarzeń:

1-11 kwietnia Holandia, Eindhoven

SURF https://www.surf.nl/en/agenda/spring-hpc-school

2 kwietnia Włochy (online)

GARR https://www.garr.it/it/formazione/corsi/2857-la-nuova-versione-lts-di-moodle

8-10 kwietnia Czechy, Praga

GÉANT Security Days 2024 

17 kwietnia  Holandia, Utrecht

SURF: https://www.surf.nl/en/agenda/essentials-4-data-support-2025

SURF: https://www.surf.nl/en/agenda/seminar-foresight-practices

16 kwietnia Holandia, Utrecht

https://www.surf.nl/en/agenda/information-security-risk-assessment-training

22-24 kwietnia Holandia, Utrecht

SURF https://www.surf.nl/en/agenda/trainingtransits-i

25 kwietnia Wielka Brytania, Chester

JISC https://www.jisc.ac.uk/events/demonstrating-digital-transformation-transformational-co-design

oprac. Magdalena Baranowska-Szczepańska

Kategorie
#Technologie: Z ostatniej chwili

Nowa fala napędu innowacji w Unii Europejskiej

Projekt ten łączy w sumie działania dwudziestu jeden państw członkowskich i dwóch państw stowarzyszonych w EuroHPC. Nowe Fabryki AI powstaną w Austrii, Bułgarii, Francji, Niemczech, Polsce i na Słowenii. Całość inwestycji szacowana jest na 350 milionów euro, które pochodzić będą zarówno z Unii Europejskiej, jak i z budżetów tych państw.

Wszystkie Fabryki będą ze sobą połączone, tworząc swoistą federację, a ich rola będzie znamienna w kreowaniu strategii AI zarówno na poziomie krajowym, jak i ogólnoeuropejskim w kontekście ekosystemu sztucznej inteligencji na Starym Kontynencie. Uprzywilejowanym dostępem do Fabryk AI będą mogły cieszyć się startupy związane ze sztuczną inteligencją, co z pewnością zaowocuje powstaniem wielu małych i średnich firm. Pierwsze siedem Fabryk ma rozpocząć swoją działalność w kwietniu 2025 roku.

Celem działania Fabryki Piast-AI jest rozwój badań nad sztuczną inteligencją, wprowadzanie innowacji w tej dziedzinie oraz zastosowanie AI w Polsce i w całej Europie. Poprzez łączenie środowiska akademickiego, przemysłowego oraz rządu Fabryka Piast-AI tworzy dynamiczny ekosystem wymiany wiedzy i innowacji.

Fabryka Piast-AI jest projektem prowadzonym przez Poznańskie Centrum Superkomputerowo-Sieciowe, które współpracuje przy nim z Politechniką Poznańską, Uniwersytetem im. Adama Mickiewicza w Poznaniu oraz Uniwersytetem Mikołaja Kopernika w Toruniu, a także z regionalnymi klastrami i hubami innowacji, w szczególności z Wielkopolskim Klastrem Teleinformatycznym. Inwestycję wspierają Ministerstwo Cyfryzacji, Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego oraz Ministerstwo Finansów, które koordynuje cały proces.

Fabryka Piast ma przyspieszyć zaadaptowanie technologii AI w środowiskach akademickich i przemysłowych, wspomagając tym samym rozwój nauki w aspekcie ludzkiego życia i zdrowia, sektor IT oraz cyberbezpieczeństwo (włącznie z technologią kwantową), technologie kosmiczne i robotykę, zrównoważony rozwój (z którym wiążą się energia, rolnictwo i zmiany klimatyczne), a także sektor publiczny. Wykorzystując zaawansowaną infrastrukturę HPC Poznańskiego Centrum Superkomputerowo-Sieciowego oraz komputer kwantowy EuroHPC Piast-Q, Fabryka Piast-AI będzie napędzać innowacje, wspierać współpracę i wzmacniać pozycję Polski w europejskim ekosystemie HPC – zarówno kwantowym, jak i AI.

Oprac. Magdalena Baranowska-Szczepańska

Kategorie
#Ludzie: Aktualności

Nowa strategia i oferta

W ramach członkostwa w BoD, które prowadzi całe posiedzenie, w Zgromadzeniu Ogólnym brał również udział dr inż. Cezary Mazurek.

Jak podkreśla dr inż. Cezary Mazurek: – Spośród wielu niewątpliwie ważnych wątków poruszanych na Posiedzeniu GA na pierwszy plan wysuwały się dwa: opracowanie nowej strategii asocjacji na lata 2026-2030 oraz oferta GÉANT w przetargu EuroHPC JU na budowę terabitowej, bezpiecznej sieci łączącej europejskie superkomputery i centra danych, w sfederowany ekosystem HPC i obliczeń kwantowych. W kwestii strategii prowadziliśmy w formie kick-offu dedykowany interaktywny warsztat w podgrupach, w ramach których dyskutowane były silne strony asocjacji i wyzwania stojące przed GÉANT w nadchodzącej dekadzie. Zebrane głosy zostaną wykorzystane do sformułowania początkowego zakresu strategii, której ogłoszenie zaplanowano podczas TNC w roku 2026. Natomiast, trzeba przyznać, że w kontekście przetargu na tzw. hyperconnectivity, z dużą ulgą przyjęliśmy w BoD poparcie Zgromadzenia Ogólnego dla zaproponowanych warunków. Dzięki temu, po akceptacji Boardu na posiedzeniu w dniu 12.03 ostatecznego kształtu, oferta GÉANT w tym wyjątkowo wymagającym od strony organizacyjnej i ekonomicznej postępowaniu, została złożona 13.03.

Kolejne posiedzenie Zgromadzenia Ogólnego zaplanowane jest na 9.06 podczas organizowanej w Brighton (UK) konferencji TNC25.

Magdalena Baranowska-Szczepańska

Kategorie
#Technologie: Aktualności

Aktualizować czy nie aktualizować

Dla przykładu, samoloty F-35 zostały zaprojektowane w taki sposób, by można było regularnie aktualizować systemy pokładowe i dokładać nowe funkcjonalności[1]. Złożoność systemów rodzi pytanie o potencjalne istnienie tylnych furtek (ang. backdoor) w oprogramowaniu samolotów czy innych środków militarnych. Czy dałoby się zdalnie unieruchomić flotę F-35[2] – takie pytanie zadają sobie potencjalni nabywcy tej zaawansowanej technologicznie broni. Marketingowcy i politycy będą zapewniać, że nie, ale gwarancji nikt nie da. Jeśli nawet aktualnie takich furtek nie ma, to mogą pojawić się w przyszłości przy okazji aktualizacji, czy to w wyniku celowego działania twórców czy ataku hakerów.

[1] https://www.defenseone.com/business/2025/03/f-35-get-new-software-summer-theres-no-date-yet-planned-full-upgrade/403536/

[2] https://ottawacitizen.com/news/national/defence-watch/u-s-f-35-fighter-jets-canada

Należy sobie uświadomić, że oprogramowanie może być wykorzystane jako broń (ang. software as a weapon, SaaW[1]), czy też amunicja[2] i to na wiele różnych sposobów, zarówno w scenariuszach defensywnych jak i ofensywnych.

Z jednej strony mamy mechanizmy zdalnej aktualizacji oprogramowania, w szczególności układowego (ang. firmware), mam tu na myśli m.in. mechanizm FOTA albo OTA, z drugiej zaszyte w kodzie warunki graniczne, które zadziałają w określonych okolicznościach, powodując zablokowanie kluczowych funkcjonalności lub wykonanie określonych akcji. Oczywiście wszystkie te mechanizmy mają pozytywne i negatywne zastosowania. Mogą służyć do ochrony przed zagrożeniami, ale także do siania chaosu czy zniszczenia.

Za przykład pozytywnego wykorzystania mechanizmu FOTA w celu zwiększenia poziomu bezpieczeństwa może służyć zdalne zwiększenie zasięgu samochodów elektrycznych, kiedy w 2017 roku nad Florydę nadciągał huragan Irma[3]. Natomiast warunki logiczne w kodzie chronią interesy licencjodawców w modelach subskrypcyjnych czy filtrują dane chroniąc przed wyciekiem informacji.

Afera z naszego krajowego podwórka, dotycząca pociągów „stających w szczerym polu”, potocznie zwana „aferą Impulsową” pokazuje, że warunki w kodzie można wykorzystać do mniej szlachetnych celów. Implementacja warunków powodujących unieruchomienie środków transportu, kiedy trafią one w określoną lokalizację lub osiągną określony przebieg[4], nie stanowi większego problemu. Podobne „zabezpieczenia”, zwłaszcza te oparte na pozycji geograficznej, można by wprowadzić w oprogramowaniu pojazdów militarnych czy innych środków bojowych.

Czasem oprogramowanie pod przykrywką sprawdzania aktualizacji czy telemetrii wysyła nadspodziewanie dużo danych, do których w ogóle nie powinno mieć dostępu. Świetnym przykładem jest tu transfer danych do Chin dokonywany przez oprogramowanie Adups FOTA preinstalowane kilka lat temu (w 2016 roku) na wielu modelach telefonów z niższej półki[1]. Oprogramowanie to wysyłało na zdalne serwery m.in. zawartość SMS-ów (sic!).

Powody do myślenia daje także „wpadka” z wadliwą aktualizacją oprogramowania CrowdStirke Falcon, która spowodowała 19 lipca 2024 roku awarię systemów Windows na wielką skalę, dotykając milionów systemów, w tym wielu systemów zlokalizowanych w portach lotniczych[2]. A co, gdyby taką wadliwą aktualizację „wypuścił” specjalnie, a nie przypadkiem producent popularnego systemu operacyjnego lub inny duży dostawca, np. na zlecenie pewnego rządu? Ile systemów stałoby się czasowo bezużytecznych? Notabene, niecelowe wypuszczanie niedopracowanych aktualizacji zdarza się producentom dość często – w przypadku giganta z Redmond najświeższy taki przypadek to aktualizacje z marca br.[3] Przypadek SolarWinds, jednego z większych dostawców oprogramowania do monitorowania i zarządzania infrastrukturą, pokazuje skuteczność ataków przez infiltracje producentów oprogramowania. Atakującym udało się przeniknąć do sieci organizacji i wstrzyknąć złośliwy fragment kodu (Sunburst) do oprogramowania monitorującego Orion. Oprogramowanie z wstrzykniętym dodatkiem zostało następnie wysłane do klientów razem z innymi aktualizacjami. Efekt, około 18000 klientów (w tym dużych firm) zostało zainfekowanych – uzyskano dostęp do ich infrastruktury[4].

Atak z zastosowaniem socjotechnik próbowano przeprowadzić również na popularną bibliotekę otwartoźródłową XZ. Infiltracja się powiodła, ale sam atak został udaremniony przez dociekliwego testera oprogramowania zaintrygowanego spadkiem wydajności w nowej wersji systemu. Osoby przeprowadzające atak długo pracowały nad tym by zdobyć zaufanie niezbędne do zrealizowania planu, czyli wstrzyknięcia kodu, który modyfikował zachowanie demona SSH (który pośrednio wykorzystuje biblioteki XZ)[5]. Gdyby plan udało się zrealizować, to atakujący za pomocą predefiniowanych poświadczeń uzyskali by zdalny dostęp do milionów serwerów na całym świecie.

Oprogramowanie jako broń sensu stricto, w walce z mniej lub bardzie sprecyzowanym wrogiem wykorzystują agencje rządów różnych krajów, np. eksploit EternalBlue[6] opracowała NSA w USA – ten kod został niestety przechwycony przez hakerów i wykorzystany do stworzenia m.in. WannaCry[7] (szczególnie popularnego w brytyjskich szpitalach). Kolejny głośny przykład Stuxnet (znany z uszkodzenia Irańskich wirówek przemysłowych) to podobno wspólne dzieło USA i Izraela[8]. Natomiast autorstwo stosunkowo świeżego oprogramowania Hatvibe i Cherryspy przypisuje się agencjom rosyjskim[9]. Oprogramowanie to było wykorzystywane m.in. do szpiegowania dyplomatów z Azji Centralnej. Przy okazji szpiegowania warto wspomnieć broń (wg. legislacji Izraela) jaką jest oprogramowanie Pegasus produkowane przez prywatną firmę NSO – jego sprzedaż jest objęta restrykcjami eksportowymi[10].

Współcześnie wykorzystywane oprogramowanie jest pełne błędów i niedociągnięć, które są sukcesywnie odkrywane i łatane. Część z tych odkrywanych błędów może być wynikiem celowego działania agencji wywiadowczych lub grup cyberprzestępczych. W wielu sytuacjach nie da się jednoznacznie określić czy luka w kodzie była celowym zabiegiem czy tylko zwykłym błędem. Zwykle zaczynamy się nad tym zastanawiać dopiero w sytuacji, kiedy odkrywane są ataki z użyciem nieznanych powszechnie podatności.

Przyzwyczailiśmy się już do ciągłych aktualizacji i nie zastanawiamy się czy i dlaczego są one konieczne. Ufamy dostawcom. To zaufanie nie powinno być jednak bezgraniczne, zwłaszcza w przypadku krytycznych systemów. Aktualizacje przed zainstalowaniem w krytycznych systemach produkcyjnych powinny zostać odpowiednio przetestowane i zweryfikowane. Warto też mieć „plan b”, czyli np. możliwość przywrócenia systemu do stanu pierwotnego.

Pamiętajmy, że aktualizacje są bronią defensywną chroniącą przed nowo odkrywanymi zagrożeniami, ale same też mogą być źródłem zagrożenia i mogą zostać wykorzystane jako broń ofensywna w celu zakłócenia działania systemów lub infiltracji organizacji.

Aktualizujmy systemy, ale rozsądnie. Wybierając wdrażane rozwiązania sprawdzajmy dostawców i ich powiązania.

[1] https://zaufanatrzeciastrona.pl/post/popularne-chinskie-telefony-przylapane-na-wysylaniu-smsow-i-kontaktow-do-chin/

[2] https://testerzy.pl/news/flash/nowa-najwieksza-w-historii-globalna-awaria-it

[3] https://www.windowslatest.com/2025/03/13/windows-11-kb5053598-issues-install-fails-rdp-disconnects-bsods-windows-11-24h2/

[4] https://www.fortinet.com/resources/cyberglossary/solarwinds-cyber-attack

[5] https://www.wired.com/story/xz-backdoor-everything-you-need-to-know/

[6] https://pl.wikipedia.org/wiki/EternalBlue

[7] https://cert.pl/posts/2017/05/wannacry-ransomware/

[8] https://foreignpolicy.com/2016/10/17/obamas-general-pleads-guilty-to-leaking-stuxnet-operation/

[9] https://votiro.com/blog/browser-security-understanding-malware-like-hatvibe-and-cherryspy/

[10] https://en.wikipedia.org/wiki/NSO_Group

[1] https://link.springer.com/chapter/10.1007/978-3-662-56672-5_4

[2] https://blog.lukaszolejnik.com/software-as-munitions-including-offensive-tools/

[3] https://www.theverge.com/2017/9/10/16283330/tesla-hurricane-irma-update-florida-extend-range-model-s-x-60-60d

[4] https://cyberdefence24.pl/cyberbezpieczenstwo/za-nami-rok-blokad-w-pociagach-newagu-co-dzis-wiemy

Maciej Miłostan

Kategorie
#Ludzie: Aktualności

Czas i częstotliwość w pół godziny

W tym celu w projekcie GN5-1 zostało wydzielone osobne zadanie Optical Time and Frequency Networks (OTFN), skupiające się na zagadnieniach transmisji czasu i częstotliwości, a także popularyzujące te zganienia wśród użytkowników GÉANT. Koledzy przygotowali szereg szkoleń dotyczących zagadnień związanych z czasem i częstotliwością oraz z możliwościami ich transmisji przez sieci optyczne.

– Szkolenia podzielne są na lekcje o różnym stopniu zaawansowania tak, aby dostosować je do osób, które nie miały wcześniej do czynienia z zagadnieniami metrologicznymi – wyjaśnia Wojbor Bogacki i dodaje: –  Każde szkolenie kończy się krótkim testem pozwalającym sprawdzić pozyskaną wiedzę oraz certyfikatem potwierdzającym ukończenie lekcji. Jedno ze szkoleń dotyczy systemu ELSTAB rozwijanego przez kolegów z AGH w Krakowie, a który to system stanowi podstawę sieci transmisji czasu i częstotliwości w sieci PIONIER.

Szkolenia z czasu i częstotliwości nie są jednymi szkoleniami dostępnymi na stronie projektu GN5-1. Zakres szkoleń jest znacznie szerszy i obejmuje szereg zagadnień, które są rozwijane w projekcie m.in. technologie kwantowe, technologie sieciowe, bezpieczeństwo sieci itp.

https://e-academy.geant.org/moodle/index.php

Magdalena Baranowska-Szczepańska

Kategorie
#Technologie: Aktualności

Kraków był stolicą europejskich superkomputerów

„Łączenie społeczności HPC, kwantowych i AI w całej Europie” – to temat przewodni tegorocznego spotkania w Krakowie. 

Uczestnicy mogli wziąć udział w sesjach plenarnych, ale także mieli szansę na zapoznanie się z szerokim zakresem tematów. Głównym punktem wydarzenia była strefa demonstracyjna Demo Lab, w której Europejskie Wspólne Przedsięwzięcie w dziedzinie Obliczeń Wielkiej Skali (European High Performance Computing Joint Undertaking, w skrócie EuroHPC JU) zaprezentowało superkomputery operacyjne.

EuroHPC Summit było nie tylko okazją do prezentacji najnowszych osiągnięć, ale także miejscem licznych spotkań, paneli i dyskusji o przyszłości fabryk AI.

Wśród uczestników spotkania nie zabrakło przedstawicieli Konsorcjum PIONIER, m.in. z ACK Cyfronet, ICM, PCSS, TASC i WCSS.

Oprac. Magdalena Baranowska-Szczepańska

Kategorie
#Technologie: Aktualności

Diamentowa droga otwartego dostępu

Diamentowy model otwartego dostępu polega w skrócie na tym, że wydawcy czasopism nie pobierają opłat ani za dostęp do publikacji (od czytelników), ani za publikację (od autorów artykułów). W czasopismach diamentowych nie pobiera się opłat autorskich, tzw. author processing charges (APCs). 

 

Spotkanie adresowane jest do wydawców, redakcji czasopism, bibliotek oraz wszystkich zainteresowanych przyszłością otwartego dostępu w Polsce! W trakcie spotkania przedstawione zostaną narzędzia i zasoby DIAMAS wspierające czasopisma diamentowe (w tym DIAMAS Toolsuite i narzędzia do samooceny). Oprócz tego uczestnicy zapoznają się z rezultatami CRAFT-OA (prezentacja narzędzia Digital Diamond Hub i omówienie wyzwań związanych z wdrażaniem narzędzi dla wydawców).

Zaplanowano również dyskusję dotyczącą identyfikacji potrzeb, barier i oczekiwań wobec modelu diamentowego. Może wśród naszych Czytelników znajdą się osoby zainteresowane tym wydarzeniem, do którego wzięcia serdecznie Państwa zapraszamy! 

Aby wziąć udział w wydarzeniu, należy wypełnić formularz rejestracyjny. Liczba miejsc ograniczona!

Oprac. Magdalena Baranowska-Szczepańska

Kategorie
#Technologie: Aktualności

GÉANT: sieć, chmura i bezpieczeństwo

35. posiedzenie Zgromadzenia Ogólnego GÉANT miało miejsce w Poznaniu w pierwszych dniach marca. Ze strony PCSS udział w nim wzięli stali reprezentanci sieci PIONIER – Artur Binczewski i Raimundas Tuminauskas, a także w roli obserwatora nowy Pełnomocnik Dyrektora Instytutu ds. PCSS – Robert Pękal. W ramach członkostwa w BoD, które prowadzi całe posiedzenie, w Zgromadzeniu Ogólnym brał również udział dr inż. Cezary Mazurek.

Kilkudziesięciu przedstawicieli społeczności projektu GÉANT dyskutowało nad najważniejszymi kwestiami związanymi m.in. z budżetem projektu, kolejnymi fazami etapów wdrażania usług oraz realizacją złożonych planów inwestycji. Spotkanie było także okazją do przestawienia wniosków i pomysłów do realizacji z perspektywy sieci narodowych.

W Poznaniu odbyły się również wybory. Dragana Kupres (CARNET), Leonie Schäfer (DFN), Ramaz Kvatadze (GRENA) – tych trzech członków zostało wybranych lub ponownie wybranych do Komitetu Planowania Projektu GÉANT (GÉANT Project Planning Committee, GPPC) – organu przedstawicieli NREN. Nadzoruje i kieruje on planowaniem i składaniem wniosków, w tym tych mających na celu realizację Horyzontu Europa GN5-FPA, w który angażuje się Stowarzyszenie GÉANT. Komitet zawsze stara się, aby reprezentowany był szeroki zakres wiedzy specjalistycznej we wszystkich obszarach tematycznych, w tym sieci, chmury czy bezpieczeństwo.

– W imieniu społeczności GÉANT chciałbym podziękować nominowanym i nominującym oraz powitać naszych nowych i ponownie wybranych członków – powiedział w Poznaniu Tryfon Chiotis, Chief Programmes Officer i współprzewodniczący GPPC. – Skorzystam również z okazji, aby podziękować naszym obecnym członkom za ich ciągłą służbę – to dobre przypomnienie o całej ciężkiej pracy za kulisami, która przyczynia się do sukcesu projektów GÉANT.

Cały tydzień z GÉANT w Poznaniu był także okazją do zaprezentowania uczestnikom infrastruktury sieci PIONIER, laboratoriów CB PIO (w tym komputerów kwantowych oraz infrastruktury czasu i częstotliwości), a także rozmów dotyczących budowy europejskiej infrastruktury komunikacji kwantowej QCI, z udziałem PIONIER-Q.

Magdalena Baranowska-Szczepańska

Kategorie
Wstępniak

PIONIER na wiosnę

Wydarzenia minionych kilku tygodni pokazują nam, że współczesny świat pędzi w zawrotnym tempie i wiele scenariuszy, które wydawały się kiedyś nierealne, mogą się spełnić. Polityka, gospodarka, ale i przemiany społeczne tak bardzo przyspieszyły, iż trzeba sporo energii i wewnętrznej werwy, by sprostać wielu wyzwaniom i nadążyć za wszystkim i wszystkimi. Nasz marcowy numer PIONIER News  poświęcony jest także nowym wyzwaniom, które pojawiły się na technologicznej mapie Polski., ale nie tylko. Bo przecież nie możemy zapominać o wiośnie, więc mamy również “wycieczkę” z PIONIERowym GPSem.

Rozpoczynamy jednak z samego środka Europy i od tzw. gorącego newsa, który pojawia się od kilkunastu dni we wszystkich mediach, i to zarówno polskich, jak i zagranicznych, a dotyczy ważnego sygnału, który dała Unia Europejska stawiając na rozwój sztucznej inteligencji. Jednym z istotnych elementów obecnej strategii UE jest budowa sieci fabryk AI, a dla nas istotne jest to, że jedna z nich stanie w stolicy Wielkopolski!

Mamy również fotoreportaż z General Assembly. W cyklicznym spotkaniu osób zarządzających projektem GÉANT, w tym ​​GÉANT ​Executive Team, Board of Directors oraz przedstawicieli wszystkich sieci NREN wchodzących w skład projektu ​​GÉANT, uczestniczyło kilkudziesięciu przedstawicieli. Przygotowaliśmy nie tylko materiał sumujący ich dwudniowy pobyt w Poznaniu, ale również szczegółowy tekst z posiedzenia Board of Directors. Piszemy również o ważnym wydarzeniu, które miało miejsce w Krakowie i zgromadziło ponad 1000 uczestników, którzy przez trzy dni rozmawiali m.in. o społeczności HPC,  AI i kwantowych.

Zapraszamy także na wydarzenie, które organizowane przez OPERAS-PL we współpracy z ICM UW i IBL PAN, odbędzie się 11 kwietnia w siedzibie Poznańskiego Centrum Superkomputerowo-Sieciowego.

Z kolei dr inż. Maciej Miłostan przygotował dla Państwa interesujący materiał o aktualizacjach. Można się z niego dowiedzieć, że aktualizacje są bronią defensywną chroniącą przed nowo odkrywanymi zagrożeniami, ale same też mogą być źródłem zagrożenia i mogą zostać wykorzystane jako broń ofensywna w celu zakłócenia działania systemów lub infiltracji organizacji. Warto więc przeczytać cały tekst i być ostrożnym w swoich działaniach!

Zgodnie z zapowiedzią wiosennej “wycieczki” zabieramy dziś Państwa na naszych łamach do Ojcowskiego Parku Narodowego, okolicach którego przebiegają 2 z licznych cięciw PIOINIERa, relacji: Kraków – Katowice oraz Kraków – Kielce. W tym materiale znajdziecie Państwo również mapkę do pobrania.

Piszemy również o tym, że w projekcie GN5-1 zostało wydzielone osobne zadanie Optical Time and Frequency Networks (OTFN) skupiające się na zagadnieniach transmisji czasu i częstotliwości. Kto, kiedy i ile czasu musi poświęcić, by wziąć w nim udział, piszemy w osobnym materiale. A w kolejnym mamy spis linków, które odeślą Państwa do innych warsztatów, konferencji i szkoleń, w których warto wziąć udział.

Miłej lektury i ciekawych wiosennych wycieczek,
Magdalena Baranowska-Szczepańska

Kategorie
#Technologie: PIONIERowy GPS

Najmniejszy park narodowy w Polsce

Do takich właśnie miejsc zaliczyć można położony w pobliżu Krakowa – częściowo w Dolinie Prądnika i Dolinie Sąspowskiej – Ojcowski Park Narodowy. Ten jakże malowniczy obszar znany jest z pięknych krajobrazów, cieszących oko kształtem licznych formacji skalnych, bogatej flory i fauny oraz licznych atrakcji turystycznych. W okolicach Parku przebiegają 2 z licznych cięciw PIOINIERa, relacji: Kraków – Katowice oraz Kraków – Kielce.

Mało kto jednak wie, że niewiele brakowało by nie było nam dane podziwiać dziś tych wszystkich atrakcji i ciekawych miejsc skupionych wokół Ojcowa, gdyż, szczególnie w XIX i XX wieku, sposób gospodarowania tym terenem zmierzał do katastrofy. I nie chodzi tylko o licznie powstające w tej okolicy uzdrowiska, wycinkę drzewostanu czy nadmierną eksplorację tamtejszych jaskiń, ale też rozwijający się przemysł. Po wielu latach starań i walki o objęcie szczególną ochroną tego obszaru, w 1956 roku, na mocy Rozporządzenia Rady Ministrów, utworzono Ojcowski Park Narodowy, aby chronić unikalne formy krasowe oraz bogactwo przyrody. Trzeba jednak pamiętać, że Park ten położony jest na bardzo gęsto zaludnionym obszarze, niemal na przedmieściach Krakowa, co powoduje jego dużą atrakcyjność pod względem inwestycji budowlanych. Walka o ochronę tego unikalnego obszaru trwa. Naukowcy i ekolodzy, a także miłośnicy przyrody mają więc nie lada wyzwanie, a jednocześnie pole do badań i działań w kierunku przywrócenia właściwego ekosystemu na tym terenie.

Ojcowski Park Narodowy początkowo obejmował powierzchnię około 1570 ha. Przez lata stopniowo ją zwiększał, a mimo to jest najmniejszym parkiem narodowym w Polsce, zajmującym obecnie obszar 2146 ha. Fakt ten jednak w niczym nie przeszkadza by był on jednocześnie jednym z atrakcyjniejszych i najczęściej odwiedzanych.
Park udostępniony jest dla ruchu turystycznego przez sześć miesięcy w roku – od połowy kwietnia do połowy listopada. Na jego terenie wyznaczono sześć szlaków turystycznych o łącznej długości 46 kilometrów. Przecinają i łączą się one, tworząc ciekawą sieć tras, dostosowanych zarówno dla doświadczonych, jak i początkujących piechurów. Wstęp na teren Ojcowskiego Parku Narodowego jest bezpłatny, a opłaty naliczane są jedynie za zwiedzanie obiektów turystycznych.

Na uwagę zasługuje Dolina Prądnika – jedno z najpiękniejszych i najbardziej malowniczych miejsc w Ojcowskim Parku Narodowym. Ciągnąca się na długości około 9 km dolina została wyrzeźbiona przez rzekę Prądnik, tworząc niesamowite formacje skalne, wąwozy i jaskinie.

Doskonały mikroklimat, dobre położenie i liczne atrakcje sprawiły, że obszar ten nieformalnie nazwano „Polską Szwajcarią”.
Na zwiedzających czekają nie tylko niezwykłe widoki, ale również ciekawe zabytki. Największym zainteresowaniem cieszą się m.in.: zamki w Ojcowie i Pieskowej Skale, jaskinie Łokietka i Ciemna, pustelnia bł. Salomei czy kaplica „Na Wodzie”. Związanych jest z nimi wiele legend i ciekawych historii, które chętnie opowiadane są turystom przez tamtejszych Przewodników. Warto również poświęcić chwilę na odwiedzenie zlokalizowanego w Ojcowie Muzeum Ojcowskiego Parku Narodowego, które prezentuje historię parku, jego przyrodę oraz kulturę regionu. A dla smakoszy znajdzie się na szlaku słynny Pstrąg Ojcowski i wina z winnicy Krotoszówka Górska.

Tych, którzy jeszcze nie odwiedzili tego jakże urokliwego miejsca, a chcieliby zapoznać się z jego atrakcjami wirtualnie, zachęcam do zajrzenia w poniższy link.

https://ojcow.malopolska.pl/

Na terenie Ojcowskiego Parku Narodowego znajduje się Ośrodek Edukacyjno-Dydaktyczny, oferujący zajęcia dla dzieci i młodzieży, podczas których uczestnicy mogą się poczuć jak naukowcy, przeprowadzając badania, dotyczące realnych problemów badanego środowiska; samodzielnie opracowując wyniki badań czy prowadzonych w terenie obserwacji oraz formułować wnioski.

Ośrodek prowadzi też zajęcie dla nauczycieli i przewodników.

https://opn.gov.pl/

Ojcowski Park Narodowy na realizowane w ostatnich latach projekty otrzymał dofinansowanie m.in. z Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, Funduszy Europejskich na Infrastrukturę, Klimat, Środowisko, Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Małopolskiego na lata 2014-2020, Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko czy Funduszu Leśnego.  Oprócz projektów związanych stricte z renowacją, ochroną i zabezpieczeniem cennych dóbr kulturowych i przyrodniczych, realizowane były również projekty badawcze jak chociażby „Wykonanie badań dotyczących występowania popielicy Glis glis w Ojcowskim Parku Narodowym w zależności od typu zbiorowiska leśnego i sposobu ochrony”, „Wykonanie badań zróżnicowania gatunkowego grzybów makroskopowych w zbiorowiskach leśnych Ojcowskiego Parku Narodowego w zależności od wieku drzewostanu i sposobu jego ochrony (ochrona częściowa, ochrona ścisła)” czy „Ocena bioróżnorodności nietoperzy w lasach Ojcowskiego Parku Narodowego z zastosowaniem innowacyjnych metod badań”.

W 2023 roku Ojcowski Park Narodowy podjął też współpracę z Politechniką Krakowską w celu „wzmocnienia specjalistycznej ochrony cennego obszaru Ojcowskiego Parku Narodowego, unikatowych wartości przyrodniczych, kulturowych, społecznych i edukacyjnych” z wykorzystaniem potencjału naukowego, intelektualnego i edukacyjnego uczelni.

Także, rozszerzając współpracę z polskimi instytucjami przyrodniczymi w ramach autorskiego programu „Energia rytmu natury”, PGE podjęła współpracę z 11 parkami narodowymi, wśród których – od 2024 roku – znalazł się również Ojcowski Park Narodowy. To ponad 70 nowych projektów środowiskowych, w tym 3 naukowo-badawcze, 41 projektów edukacyjnych, 7 infrastrukturalnych i ponad 20 z zakresu ochrony czynnej.

Ze względu na swoją geologię, liczne zabytki oraz malownicze formacje skalne, a także bogatą faunę i florę, Ojcowski Park Narodowy przyciąga nie tylko miłośników przyrody czy historii, ale także naukowców i inne podmioty, które upatrują we współpracy z Parkiem wymierne korzyści dla obu stron.

PIONIER, można by rzec z szacunku dla tego miejca i zachowania jego unikalnego charakteru, przebiega niepostrzeżenie w bezpiecznej odległości od granic Parku, nie zakłócając jego trwania. Niemniej, nie aż tak daleko, aby nie stworzyć możliwości budowania synegrii z różnymi obszarami zastosowań, które wspierane infrastrukturą i usługami PIONIERa, mogłyby być pomocne w procesie cyfrowej transformacji otoczenia.

W okolicach Parku przebiegają 2 z licznych cięciw PIOINIERa, relacji: Kraków – Katowice oraz Kraków – Kielce. Najkrótsza odległość od światłowodu PIONIERa to zaledwie 8 km.

Pobierz PDF

Katarzyna Siudzińska, Krzysztof Kołat