Kategoria: #Ludzie: 3 pytania do

Miejska Sieć Komputerowa LODMAN działa w ramach Politechniki Łódzkiej. Jednostką organizacyjną PŁ prowadzącą MSK LODMAN jest Uczelniane Centrum Informatyczne.

Błażej Oczkowski (B.O.): Patrząc z perspektywy minionego 30-lecia, co zdaniem Pana Doktora stanowi największą wartość sieci MSK LODMAN? 

dr inż. Stanisław Starzak (S.S.): – Gdybym to pytanie otrzymał lat temu wiele, kiedy to aktywnie uczestniczyłem w budowaniu i eksploatacji MSK LODAM, to z pewnością powiedziałbym: infrastruktura światłowodowa, technologia, technologiczne „przywództwo” w mieście, itp. Jednak teraz, patrząc na to z dystansu, przychodzi mi do głowy jedno słowo – WSPÓŁPRACA. Współpraca na każdym poziomie. Zaczynała się od kilku najbliższych współpracowników, potem dołączyli do nas studenci-dyplomanci, doktoranci, pracownicy zaprzyjaźnionych uczelni, a w momencie gdy pojawiły się w naszej Sieci multimedia, także humaniści. Bez tej, nieustannie rozwijającej się współpracy, niewiele byśmy dokonali.

B.O: MSK LODMAN to nie tylko środowisko uczelni i ośrodków badawczo-wdrożeniowych…

S.S.: – Istotnie, to także samorządy lokalne i operatorzy. Forum tej ponaduczelnianej integracji stanowiła Rada Użytkowników MSK LODMAN, która funkcjonuje po dziś dzień i wraz z nami obchodzi kolejne jubileusze.

O jakich korzyściach możemy mówić? Początkowo, była to głównie koordynacja inwestycji, wspólne kolokacje, udostępnianie kanalizacji teletechnicznej, obniżanie kosztów budowy i eksploatacji, identyfikowanie potrzeb i wspólne ustalanie ich priorytetów oraz kształcenie i pozyskiwanie fachowców.

Ten ostatni czynnik stanowi moim zdaniem jedną z najważniejszych zdobyczy, ogłoszonego niegdyś przez KBN „Programu Rozwoju Infrastruktury Informatycznej Nauki”. Dzięki niemu wykształciliśmy całą armię techników i menadżerów Internetu, co przynosi wspaniałe owoce po dziś dzień. Kiedy obserwuję dyskusję na naszych pionierowskich listach (np. PIONIER-TECH), to widzę, że chłopaki utrzymują stały kontakt ze światową czołówką. Dla mnie, niegdyś nauczyciela akademickiego przez lat ponad 35, uczniowie mądrzejsi od nauczyciela stanowią powód do wielkiej i – jak lubię o tym myśleć – zasłużonej satysfakcji.

No, ale chyba zaczynam ględzić 😉

B.O: PIONIER osiągnął właśnie pełnoletność, jak wspomina Pan współpracę z innymi ośrodkami w ciągu tych osiemnastu lat?

S.S.: – Dziękuję za to pytanie, ponieważ nie tylko każdy człowiek, ale przede wszystkim każda sieć nie jest samotna wyspą.

Z różnych przyczyn, Politechnika Łódzka stosunkowo późno dołączyła do czołówki uczelni i instytutów badawczych, które już w późnych latach prowadziły badania i testowały technologie WAN, wówczas opartą o transmisję „na drutach” w relacji mainframe – terminale znakowe. Myśmy dołączyli w momencie pojawienia się pierwszych technologii LAN. Ja sam uczyłem się tego na stażach w Gandawie i Glasgow oraz na słynnych szkoleniach DEC’a w Wiedniu. Na tych ostatnich spotykaliśmy się w gronie budowniczych polskiego Internetu. Zaraz potem pojawiły się problemy organizacyjno-finansowe. Korzystaliśmy ze wzorców i życzliwej pomocy Politechniki Wrocławskiej, krakowskiego Cyfronetu, Politechniki Śląskiej, UMK i innych. Potem nastała epoka POL-34, POL-155 i PIONIERA, a to oznaczało już aktywne włączenie się do budowy infrastruktury krajowej, pod nieocenionym przewodnictwem afiliowanego przy IChB PAN PCSSu. Przypadł mi w udziale także zaszczyt pracy w Radzie Konsorcjum PIONIER. Mniemam, że dodaliśmy do tego PIONIER-skiego dzieła nasz skromny, łódzki grosik.

Proszę nie traktować tego, co powiedziałem, jedynie jako wspomnień internetowego kombatanta. Jest to raczej podkreślenie tego, co moim zdaniem (!) stanowiło naszą krajową przewagę, konkurencyjną w stosunku do innych, znacznie bogatszych, europejskich NREN-ów. Zwykle spotykaliśmy się ze zdumieniem, że w takim licznym gronie akademickich MAN-ów, można trwać przez dziesięciolecia w zgodnym działaniu.

Pozostaje mi tylko podsumować powyższe, wyrażając nadzieję, iż ta WSPÓŁPRACA będzie stanowić fundament działania PIONIERA i MAN-ów przez kolejne dziesięciolecia. 

Rozmawiał Błażej Oczkowski

W dzisiejszym wydaniu newslettera publikujemy dwie rozmowy: o tym, jak było kiedyś i jakie wyzwania dziś, świętując jednocześnie jubileusz, stawia ośrodek z Kielc.

Rozmowa z dr. inż. Zbigniewem Senderem

Był Pan członkiem Rady Konsorcjum PIONIERA od samego początku. Współtworzył Pan Konsorcjum, włączając Politechnikę Świętokrzyską w jego struktury. To Pan podpisywał Porozumienie Gliwickie, jak i Umowę. Konsorcjum. Jak wspomina Pan ten okres?

dr inż. Zbigniew Sender: Tak, byłem od początku, jeśli za początek uznajemy właśnie Porozumienie Gliwickie, (wcześniej dołączyliśmy KIELMAN do POL34), osobiście podpisywałem dokumenty. Ten okres wspominam jako twórczy, „młodzieńczy”, z nowymi, kreatywnymi pomysłami dra Macieja Stroińskiego. Był to również okres ciężkiej pracy i walki o europejski poziom polskiej teleinformatyki dla nauki.

W tym roku Miejska Sieć Komputerowa KIELMAN przy Politechnice Świętokrzyskiej obchodzi
25-lecie swojej działalności – jak na przestrzeni lat zmienił się kielecki ośrodek?

dr inż. Zbigniew Sender: Początki sięgają 1992 roku i wiążą się z podłączeniem naszej sieci do NASK w Warszawie łączem o przepływności 9,6 kbps, dającym możliwość wysyłania i odbierania poczty elektronicznej. Dostęp do sieci Internet uzyskały wówczas wszystkie jednostki organizacyjne na Politechnice Świętokrzyskiej, a od 1994 również wybrane wydziały Wyższej Szkoły Pedagogicznej, dziś także Uniwersytet im. Jana Kochanowskiego w Kielcach.

Formalnie 20 czerwca 1997 roku do porozumienia o budowie MSK KIELMAN przystąpiły: Politechnika Świętokrzyska Kielcach (jednostka wiodąca), Wyższa Szkoła Pedagogiczna, Wyższe Seminarium Duchowne Diecezji Kieleckiej, Filia Akademii Ekonomicznej w Krakowie, Wyższa Szkoła Handlowa, Świętokrzyskie Centrum Onkologii, Urząd Miejski w Kielcach, Urząd Wojewódzki w Kielcach, Wojewódzki Ośrodek Metodyczny. Została powołana także Rada Użytkowników, a jej przewodniczącym został prof. J. Braziewicz z Wyższej Szkoły Pedagogicznej.

W praktyce MSK KIELMAN wystartował w 1998 roku po otrzymaniu pierwszej dotacji z Ministerstwa na rozbudowę infrastruktury światłowodowej. Kolejnym ważnym etapem była rozbudowa kieleckiej infrastruktury ze środków ZPORR w  projekcie „e-świętokrzyskie”.

Stan aktualny Kieleckiej Miejskiej Sieci Komputerowej wyznaczają efekty projektów realizowanych w Konsorcjum Pionier takie jak: PLATON, NewMAN, MAN-HA, PRACE-LAB, które wytworzyły bazę sprzętową i doświadczone zasoby osobowe. Zasoby te, moim zdaniem, pozwalają na to, by ośrodek z Kielc był efektywnych członkiem teleinformatycznej społeczności Konsorcjum PIONIER. Wszystkie projekty i inwestycje w naszym środowisku zakończyły się sukcesem.

Kielce, ale też cały region świętokrzyski przez lata urosły do rangi silnego, doświadczonego ośrodka na naukowo-badawczej mapie Polski. Jak udało się to osiągnąć?

dr inż. Zbigniew Sender: W rezultacie rozbudowy  infrastruktury MSK KIELMAM ze środków  ZPORR w  projekcie „e-świętokrzyskie”, Sieć rozszerzyła swoje działanie na terenie kilku miast województwa świętokrzyskiego. Byliśmy wówczas jedynym beneficjentem ZPORR w Polsce, który miał dochody finansowe z tego typu inwestycji i utrzymywał dodatni wynik finansowy z działalności
„e-świętokrzyskie”. Pozytywny przykład KIELMAN spowodował, że poszczególne miasta takie jak Kielce czy Ostrowiec, a dokładnie JST w tych miastach, podjęły działanie na rzecz budowy nowoczesnych zasobów teleinformatycznych. Ze środków unijnych zbudowana została i funkcjonuje w Kielcach światłowodowa sieć miejska z dużą pętlą w standardzie 100gbps, zapewniająca dostęp do Sieci na poziomie 10gbps dla niemal wszystkich jednostek sektora publicznego. Sieć ta budowana była przy konsultacji pracowników MSK KIELMAN.

Rozmowa z dr. inż. Marcinem Detką

Od lipca tego roku reprezentuje Pan Politechnikę Świętokrzyską w Radzie Konsorcjum PIONIER. Jakie są Pana pierwsze wrażenia?

Dr inż. Marcin Detka: Początek mojej pracy przypadł na okres wakacyjny. Uczestniczyłem dotychczas w jednym posiedzeniu Rady Konsorcjum PIONIER. Z pełną życzliwością przedstawił mnie w tym gronie dr inż. Zbigniew Sender. W moim odczuciu spotkałem się również z miłym przyjęciem. Oczywiście spraw dotyczących PIONIERA i projektów z nim związanych jest dość dużo, ale w tym zakresie mam wsparcie zespołu, którym kieruję.

Przed Konsorcjum, a zwłaszcza przed Radą, kolejne miesiące wytężonej pracy, kontynuacja realizowanych projektów. W które z nich ośrodek z Kielc zaangażowany jest najbardziej?

dr inż. Marcin Detka: Jesteśmy w trakcie realizacji trzech projektów: PRACE-LAB, KMD oraz PIONIER-LAB. Każdy z nich jest na innym etapie realizacji. Myślę, że zespół najbardziej zaangażowany jest w PRACE-LAB. Z kolei PIONIER-LAB jest takim projektem, w który angażujemy większe grono wykonawców z całej uczelni, mam tu na uwadze głównie laboratoria związane ze smartcampusem, laboratorium preinkubacji, czy dotyczące Internetu rzeczy tzw. “Żywe laboratorium”.

Ośrodek z Kielc obchodzi w tym roku ćwierćwiecze istnienia, jakie  plany i wyzwania czekają Was z kolejnych latach?

Dr inż. Marcin Detka: Minione dwadzieścia pięć lat to dynamiczny rozwój naszej jednostki, który dokonał się w głównej mierze dzięki determinacji i kierownictwu dr. inż. Zbigniewa Sendera. Infrastruktura sieciowa i informatyczna, którą obecnie dysponujemy i wspieramy kieleckie środowisko naukowe oraz w znacznej mierze tzw. “przemysł” lub “biznes”, jest nieporównywalna z tym, czym dysponowaliśmy przed laty.  Realizacja projektów we współpracy z konsorcjum PIONIER przyczyniła się również do powstania profesjonalnego i niezwykle kompetentnego zespołu, który jest częścią środowiska akademickiego naszego miasta. Myślę, że takim wyzwaniem, a jednocześnie kluczem do dalszego dynamicznego rozwoju, jest właśnie dbanie o zespół ludzi, jago ciągłe doskonalenie tak, aby był zdolny realizować zadania rozwojowe, dotyczące najnowszych technologii informatycznych.

Agnieszka Wylegała

Z dr. Tomaszem Wolniewiczem, o stworzeniu centralnego systemu rejestracji studentów w programie Erasmus oraz rozwiązaniu PIONIER.Id for Erasmus+, rozmawia Magdalena Baranowska-Szczepańska.

Magdalena Baranowska-Szczepańska (M.BS.): ERASMUS umożliwia milionom ludzi studiowanie, odbywanie szkoleń i zdobywanie doświadczenia za granicą. Taka duża liczba osób wiąże się z ogromną przepływem informacji i wymusza elektroniczną wymianę dokumentów. Konsorcjum PIONIER zaproponował rozwiązanie, proszę o nim powiedzieć?

Tomasz Wolniewicz (T.W.): – Elektroniczna wymiana dokumentów w programie Erasmus jest inicjatywą Komisji Europejskiej realizowaną pod hasłem Erasums Without Paper. Częścią tych działań jest stworzenie centralnego systemu rejestracji zainteresowanych studentów. Studenci instytucji stowarzyszonych w Federacji PIONIER.Id stworzonej przez Konsorcjum PIONIER rejestrują się używając kont ze swoich instytucji macierzystych. Jest to bardzo prosty mechanizm i dlatego został wybrany przez Komisję Europejską jako wymagany. Niestety, nie wszystkie polskie instytucje należą do PIONIER.Id. Wiele z nich intensywnie nad tym pracuje, ale zdążenie na czas jest trudne.

M.BS.: W momencie, gdy przystąpienie do PIONIER.Id nie jest możliwe istnieje szansa na tymczasowy system dedykowany do współpracy z Erasmus+. Jak on działa?

T.W.: – Ponieważ niezbędne jest zyskanie dodatkowego czasu na włączenie się do PIONIER.Id, to w ramach działań Konsorcjum PIONIER zaproponowaliśmy rozwiązanie przejściowe PIONIER.Id for Erasmus+. Zainteresowane instytucje wyznaczają swoich koordynatorów, którzy zakładają konta studentom zainteresowanych wymianą. Przy pomocy tych kont studenci będą się mogli zarejestrować w centralnej aplikacji Erasmus, a kiedy ich instytucje przystąpią do PIONIER.Id, to będą mogli przejść na standardowy system logowania przy pomocy kont w swojej instytucji.

M.BS.: W planach jest stworzenie stałej oferty globalnego dostawcy tożsamości. Kiedy to może nastąpić i czym się będzie wyróżniać?

T.W.: – Mówimy o ofercie kierowanej do niewielkich instytucji, dla których ciężar wdrożenia oprogramowania niezbędnego do udziału w PIONIER.Id byłby zbyt duży. Takie instytucje stawałyby się pełnoprawnymi członkami PIONIER.Id, ale nie musiałyby utrzymywać oprogramowania, zarządzałyby tylko swoimi użytkownikami i ustawieniami związanymi z ochroną przydatności użytkowników. W przeciwieństwie do tymczasowej aplikacji dla Erasmus, ta usługa dawałaby dostęp do wszystkich usług z jakich mogą korzystać instytucje zrzeszone w PIONIER.Id. Trzeba jednak od razu powiedzieć, że ten projekt jest w fazie planów. Stworzenie takiego oprogramowania jest sporym wyzwaniem, więc w tej chwili jesteśmy dosyć ostrożni w przedstawianiu konkretnych deklaracji.

Magdalena Baranowska-Szczepańska

Prof. dr hab. inż. Roman Wyrzykowski jest członkiem Rady Konsorcjum PIONIER od początku jej istnienia. W rozmowie z Magdaleną Baranowską- Szczepańską opowiada m.in. o kierunkach rozwoju nowoczesnych technologii obliczeniowych.

Magdalena Baranowska-Szczepańska (M.BS.): MSK CzestMAN świadczy usługi obliczeniowe, umożliwia rozwój lokalnych serwisów www, serwisów baz danych i serwisów bibliotecznych. Zapewnia szybki dostęp do krajowych i zagranicznych centrów komputerów dużej mocy. Umożliwia udział zespołów badawczych z różnych ośrodków naukowych we wspólnych projektach badawczych. Które z usług kiedyś, a które dziś są najbardziej popularne wśród Użytkowników?

prof. dr hab. inż. Roman Wyrzykowski (R.W.): – Wciąż najbardziej popularna była i jest kwestia dostępu do Internetu. To jest podstawowa usługa, którą my świadczymy. Ale oczywiście w związku z realizacją rozmaitych projektów KMD, PLATON, PRACE-LAB, portfolio naszych usług się rozszerzyło. I tu należy wspomnieć o usługach obliczeniowych oraz wydajnego przechowywania danych z wykorzystaniem szybkich dysków. One są bardzo istotne z punktu widzenia rozwoju usług dla komercji. Poza tym w minionym roku, ze względu na rozprzestrzenienie się wirusa Covid 19, niezwykle popularna była również usługa zdalnego nauczania. Nasz MAN zapewnił wdrożenie i utrzymanie własnej platformy, która była wykorzystywana przez całą uczelnię. Została ona maksymalnie dostosowana do naszych potrzeb.

M.BS.: Sztuczna inteligencja, Internet Rzeczy i wszechobecny Internet gigabitowy zmienią życie każdego z nas. Ale nie każdy zdaje sobie sprawę z rozwiązań, jakie trafią w nasze ręce dzięki zastosowaniu technologii przyszłości w praktyce. Jak młode pokolenie, z którym ma Pan Profesor kontakt na salach wykładowych, wykorzystuje tę szansę?

R.W.: – To jest trudne pytanie, bo trzeba sobie jasno wyjaśnić, że jesteśmy dopiero na początku rozpowszechniania tej technologii w naszym kraju. Mówimy o niej oczywiście w czasie zajęć, na wykładach, tematy takie pojawiają się podczas prac nad projektami czy prac dyplomowych. Jednakże bardziej powszechne korzystanie z tych usług odbywa się na razie na zasadzie użytkownika. Ale nam zależy jednak, by być twórcą, a nie użytkownikiem. Wszyscy na świecie będą użytkownikami, a decydującą rolę odgrywać będą te kraje, które będą miały twórców. Tworzenie nowych usług na podstawie tych technologii jest przyszłością. Chodzi o aktywny udział, a nie pasywny. Te technologie niosą za sobą także zagrożenie, o czym trzeba pamiętać. Na początku 2020 roku w serwerowni Miejskiej Sieci Komputerowej pojawił się pierwszy w Polsce wysokowydajny serwer do obliczeń  sztucznej inteligencji. Wychodząc na przeciw tym zagrożeniom otworzyliśmy właśnie na uczelni nowy kierunek Cyberbezpieczeństwo, w które angażuje się także MAN.

M.BS.: Już dziś cały postęp współczesnej nauki i techniki opiera się o obliczeniach. Co Pana Profesora zdaniem będzie miało kluczowy wpływ na rozwój nowoczesnych technologii obliczeniowych i w którą stronę będzie on podążał?

R.W.: – Dominującą tendencją rozwoju jest przeniesienie usług do chmur. One są najbardziej popularnym środowiskiem, bo dają duże możliwości, są również korzystne ekonomicznie. Szczególnie jest to widoczne w komercji, ale i badaniach. Tradycyjne podejście do rozwoju systemów komputerowych osiągnęło punkt nasycenia. Rozwój wydajności współczesnych systemów komputerowych nie jest taki szybki jak kiedyś i dlatego trwają poszukiwania nowych architektur komputerowych. I z jednej strony ważna jest specjalizacja przejawiająca się w budowie akceleratorów obliczeniowych i  architektur dedykowanych do nowych zastosowań np. zagadnień sztucznej inteligencji, uczenia maszynowego. Zamiast programowania możliwe stanie się tworzenie specjalizowanych układów scalonych, które rozwiązywać będą pewną klasę problemów. Tak postąpiło na przykład Google parę lat temu, gdzie stworzyło dedykowany układ do sieci neuronowych. W przyszłości będą także szeroko wykorzystywane całkowicie nowe architektury kwantowe, a także neuromorficzne, które starają się naśladować budowę i funkcjonowanie mózgu ludzkiego.

Magdalena Baranowska-Szczepańska

Czy rola nauki w tworzeniu e-infrastruktury i w efektywnym zarządzaniu jej zasobami będzie większa niż była dotychczas? Jak z perspektywy blisko dwóch dekad istnienia Konsorcjum PIONIER można oceniać zarówno dorobek, jak i wyzwania stojące przed kolejnymi pokoleniami twórców technologii? To jedno z wielu znaków zapytań, które padają w rozmowie przeprowadzonej przez Damiana Niemira z prof. dr hab. inż. Janem Węglarzem (byłym Pełnomocnikiem Dyrektora IChB PAN ds. PCSS, obecnie Przewodniczącym Komitetu Sterującego ds. Rozwoju PCSS, a także współtwórcą Programu PIONIER) oraz dr. inż. Maciejem Stroińskim (byłym Zastępcą Pełnomocnika Dyrektora IChB PAN ds. PCSS, obecnie Zastępcą Przewodniczącego Komitetu Sterującego ds. Rozwoju PCSS, a także współtwórcą Programu PIONIER i członkiem Prezydium Rady Konsorcjum PIONIER od początku istnienia Polskiego Internetu Optycznego). Zapraszamy do lektury!

Damian Niemir (D.N.): Jak z perspektywy czasu patrzycie Panowie dzisiaj na swoje działania, które doprowadziły do powołania Konsorcjum PIONIER?

prof. dr hab. inż. Jan Węglarz (J.W.): Powstanie Konsorcjum PIONIER w 2003 roku związane było z oddaniem do użytku światłowodowej sieci naukowej PIONIER. Poprzedziło je wiele lat środowiskowych doświadczeń : cykl konferencji POLMAN , sieci POL 34/622 i program PIONIER, przyjęty przez Komitet Badań Naukowych. Przez te 18 lat zbudowano i sukcesywnie rozwijano infrastrukturę informatyczną nauki w pełni odpowiadającą aktualnemu światowemu poziomowi, zapewniającą polskiemu środowisku naukowemu w pełni partnerski udział w europejskiej przestrzeni badawczej. Nie byłoby to możliwe bez wielkiej determinacji środowiska skupionego wokół MAN-ów akademickich.

dr inż. Maciej Stroiński (M.S.): W ciągu 18 lat działania Konsorcjum PIONIER nastąpiła konsolidacja środowiska i powstał sprawny ekosystem PIONIER/ MANy oferujący zaawansowane usługi . Stało się to głównie za sprawą wspólnej realizacji projektów : CLUSTERIX, FBC, KMD, PLATON, NewMAN, 100Net, KMD2, MAN-HA. Obecnie Konsorcjum realizuje projekt PIONIER-LAB, w ramach którego powstaje 7 laboratoriów ( innowacyjnych technologii sieciowych, czasu i częstotliwości , inteligentnego kampusu, usług chmurowych, symulacji wieloskalowych, e- szkoleń ) i platforma usług preinkubatora. Partnerzy Konsorcjum budują także krajową przestrzeń danych w ramach projektów PRACE-LAB i KMD.

D.N.: Jaką rolę widzicie Panowie dzisiaj dla akademickich sieci, by nazwa PIONIER nadal kojarzona była z awangardą technologii?

J.W.: Podkreślmy, że sieci naukowe są integralną częścią  e-infrastruktury, obejmującej także zasoby obliczeniowe, centra danych i archiwizacji. Będzie ona integrowana również ze środowiskiem badawczym Internetu następnej/ nowej generacji, a w szczególności Internetu Rzeczy. W ramach tej infrastruktury będą tworzone prototypy i badane pilotowe rozwiązania obejmujące terabitowe sieci światłowodowe i sieci bezprzewodowe 5G/6G, skojarzone z zaawansowanymi usługami wysokiego poziomu. Uważam, że rola nauki w  tworzeniu takiej infrastruktury i w efektywnym zarządzaniu jej zasobami będzie zdecydowanie większa niż była dotychczas.

M.S.: Współzałożyciel firmy SUN Microsystems – John Gage w 1984 roku wykreował hasło „sieć to komputer”. Dzisiaj wobec wszechobecnego paradygmatu cyfrowego continuum można to hasło rozwinąć „sieć to rozproszony metakomputer”. Taka infrastruktura powstaje obecnie w ramach projektów informatycznych z Polskiej Mapy Infrastruktury Badawczej. Możemy powiedzieć, że powstaje wielka, pionierowa chmura otwartej nauki. Będzie ona stanowiła bazę dla polskiego udziału w programie Horyzont Europa.

D.N.: Marzenia sprzed kilku lat o dostępności „zawsze i wszędzie” stały się faktem, nowe pokolenia korzystają z sieci w sposób naturalny, będąc w nim online praktycznie od urodzenia. Jakie jest obecnie, Panów zdaniem, największe wyzwanie informatyki i technologii w świecie, który jeszcze bardziej „zwrócił się” do ekranów wyświetlaczy w czasach pandemii?

J.W.: Z badań przeprowadzonych przez prof. Monikę Przybysz z UKSW wynika, że średni nastolatek w Polsce spędza w sieci (tylko na rozrywce, dane sprzed pandemii) 4h 15′, a co ósmy 8h, natomiast średni polski rodzić spędza na rozmowie ze swoim dzieckiem 4.5′ dziennie. Trudno mi to uznać za stan pożądany, a lawinowo rosnąca liczba młodych ludzi z poważnymi zaburzeniami emocjonalnymi i psychicznymi,  dobitnie to potwierdza. Przejście na nauczanie zdalne problem zaostrzyło nie tylko w sferze więzi społecznych, ale także dalekosiężnych braków edukacyjnych, dotykających zwłaszcza osoby z rodzin o niskim statusie społecznym (por. raporty OECD, The Sutton Trust, czy Polskiego Instytutu Ekonomicznego). W świetle tych faktów, a także odkrywanych ostatnio zagrożeń związanych z funkcjonowaniem mediów społecznościowych, za największe wyzwanie, jakie stoi nie tylko przed twórcami systemów informatycznych, ale dosłownie przed wszystkimi ludźmi dobrej woli, uważam stworzenie takich mechanizmów, by to potężne narzędzie służyło integralnemu rozwojowi  człowieka, a nie jego degradacji. 

M.S.: Transformacja cyfrowa zmienia naszą rzeczywistość. Kształtuje się cyfrowa nauka, cyfrowa gospodarka i cyfrowe społeczeństwo. Jednym z narzędzi zachodzących zmian jest globalny Internet. Tych zmian nie da się zatrzymać . Trzeba je w mądry i odpowiedzialny sposób kształtować. Potrzebna jest naukowa diagnoza i wyważenie dobrych i złych stron Internetu. Dobre trzeba wzmacniać a złe naprawiać. Jest to niekończąca się historia. Uważam, że istnieje pilna potrzeba budowania społeczności, która podziela takie myślenie i będzie gotowa działać proaktywnie. Działania proaktywne to m.in : budowanie internetów równoległych, konstruowanie etycznych i bezpiecznych aplikacji i systemów transformacji cyfrowej, poszukiwanie alternatywnych modeli biznesowych Internetu, a także w sferze społecznej inspirowanie ruchu „misjonarzy dobrego Internetu”. Ważnym kierunkiem działań powinno być dążenie do zwiększania bezpieczeństwa ,m.in. przez stosowanie kwantowego klucza szyfrującego, stosowanie techniki blockchain- u, wykorzystanie sztucznej inteligencji do analizy ruchu i przeciwdziałania atakom. Rozbudowywana obecnie e-Infrastruktura jest szansą i jedynym dostępnym dla nas środowiskiem do badań i eksperymentowania z tymi ideami. To wielki wyzwanie dla Konsorcjum PIONIER.

Damian Niemir